10 Linux paýlanyşy we olaryň maksatly ulanyjylary


Erkin we açyk çeşmeli operasiýa ulgamy hökmünde Linux wagtyň geçmegi bilen köp sanly paýlanyşy döretdi we köp sanly ulanyjyny gurşap almak üçin ganatlaryny ýaýdy. Iş stoly/öý ulanyjylaryndan başlap, kärhana gurşawyna çenli, Linux her kategoriýada begenmeli bir zadyň bardygyny üpjün etdi.

Bu gollanma 10 Linux paýlanyşyny görkezýär we maksatly ulanyjylarynyň kimdigini aç-açan görkezmegi maksat edinýär.

1. Debian

Debian, berk öndürijiligi, durnuklylygy we deňi-taýy bolmadyk ulanyjy tejribesini üpjün eden Deepin, Ubuntu we Mint ýaly meşhur Linux paýlamalarynda ene bolmak bilen meşhurdyr. Iň soňky durnukly çykarylyşy Debian 10.5, köplenç Debian Buster ady bilen tanalýan Debian 10-yň täzelenmesi.

Debian 10.5-iň Debian Buster-iň täze wersiýasyny emele getirmeýändigini we diňe Buster-iň soňky täzelenmeler we programma üpjünçiligi goşundylary bilen täzelenmesi bolandygyny ýadyňyzdan çykarmaň. Öň bar bolan howpsuzlyk meselelerini çözýän howpsuzlyk düzedişleri hem bar. “Buster” ulgamyňyz bar bolsa, ony taşlamagyň zerurlygy ýok. Diňe APT paket dolandyryjysyny ulanyp ulgam täzelenmesini ýerine ýetiriň.

“Debian” taslamasy 59,000-den gowrak programma üpjünçiligi paketini üpjün edýär we ulgam arhitekturasynyň has giň toplumyny öz içine alýan her goýberiliş bilen köp sanly kompýuterleri goldaýar. Öňdebaryjy tehnologiýa bilen durnuklylygyň arasynda deňagramlylygy saklamaga çalyşýar. Debian 3 sany esasy ösüş şahasy bilen üpjün edýär: Durnuk, synag we durnuksyz.

Durnukly wersiýa, adyndan görnüşi ýaly, gaty berk, doly howpsuzlyk goldawyndan peýdalanýar, ýöne gynansak-da, iň täze programma üpjünçiligi programmalary bilen iberilmeýär. Şeýle-de bolsa, durnuklylygy we ygtybarlylygy sebäpli önümçilik serwerleri üçin amatlydyr, şeýle hem iň täze programma üpjünçilik paketlerine eýe bolmak islemeýän konserwatiw iş stoly ulanyjylary üçin arzanladyş. Debian Stable, adatça ulgamyňyza gurjak zadyňyzdyr.

“Debian Testing” - bu yzygiderli goýberiliş we durnukly goýberilişde entek kabul edilmeli iň täze programma üpjünçiligini hödürleýär. Bu indiki durnukly Debian çykarylyşynyň ösüş tapgyry. Adatça durnuksyzlyk meselesi bilen baglanyşykly we aňsatlyk bilen döwülip biler. Mundan başga-da, howpsuzlyk ýamalaryny wagtynda almaýar. “Debian Testing” -iň soňky goýberilişi Bullseye.

Durnuksyz distro, Debianyň işjeň ösüş tapgyry. Bu eksperimental distro bolup, “Synag” tapgyryna geçýänçä koda işjeň goşant goşýan döredijiler üçin ajaýyp platforma hökmünde çykyş edýär.

Umuman aýdanyňda, Debian paket baý ammary we esasanam önümçilik şertlerinde üpjün edýän durnuklylygy sebäpli millionlarça ulanyjy tarapyndan ulanylýar.

Debian ISO suratlaryny göçürip alyň: http://www.debian.org/distrib/.

2. Gentoo

“Gentoo”, “go” sözünden haýsy paketler bilen işleýändiklerini göz öňünde tutýan hünärmenler we hünärmenler üçin döredilen distro. Bu kategoriýa döredijiler, ulgam we tor dolandyryjylary girýär. Şeýle bolansoň, Linux-da başlaýanlar üçin ideal däl. “Gentoo”, Linux operasiýa ulgamynyň içerki we daşarky taraplaryna has çuňňur düşünmek isleýänler üçin maslahat berilýär.

“Gentoo”, “Gentoo” -a esaslanýan we onuň bilen yza gabat gelýän “Calculate Linux” ýaly beýleki distrolarda doglan portage diýlip atlandyrylýan paket dolandyryş ulgamy bilen iberýär. Python esasly we portlaryň kolleksiýa düşünjesine esaslanýar. Port kolleksiýalary, OpenBSD we NetBSD ýaly BSD esasly distroslar tarapyndan üpjün edilen ýamalar we makiýaflar toplumy.

Gentoo-ny göçürip almak we gurmak: http://www.gentoo.org/main/en/where.xml.

3. Ubuntu

“Canonical” tarapyndan döredilen we goldanylýan Ubuntu, täze başlaýanlar, aralyk ulanyjylar we hünärmenler tarapyndan dünýäde iň meşhur Linux distrolaryndan biridir. Ubuntu Linux-da täze başlaýanlar ýa-da mac we Windows-dan geçýänler üçin ýörite döredildi.

Düzgüne görä, Ubuntu, GNOME iş stoly gurşawy bilen her gün Firefox, LibreOffice ýaly gutydan çykýan programmalar we Audacious we Rhythmbox ýaly wideo pleýerler bilen iberilýär.

Iň soňky wersiýasy “Snap” paketleri we ýokary çözgütli displeýleri goldaýan fraksiýa ulalmak funksiýasy.

Ubuntu başga-da birnäçe Linux paýlanyşynyň esasyny düzýär. Ubuntu 20.04 esasly paýlamalaryň arasynda Lubuntu 20.04 LTS, Kubuntu 20.04 we Linux Mint 20.04 LTS (Ulyana) bar.

Ulanyjy dostlugy we ajaýyp UI sebäpli Ubuntu, Linux-da kellesini ýapjak bolýan iş stoly ulanyjylary we täze gelenler üçin amatlydyr. Linux-a has gowy düşünmek ugrunda işleýänlerinde, öň aýdylyşy ýaly deslapky programmalar bilen aňsatlyk bilen başlap bilerler.

Multimediýa önümçiligine gönükdirilen Ubuntu studiýasyny bellemelidiris. Grafika, fotosurat, ses we wideo önümçiliginde karýera gazanmak isleýän döredijileri nyşana alýar.

Ubuntu ISO suratyny göçürip alyň: https://ubuntu.com/download/desktop.

4. Linux Mint

Linux Mint, Ubuntu esasly meşhur jemgyýet tarapyndan dolandyrylýan Linux distro. Stol ulanyjylary we hünärmenleri tarapyndan halaýan iň owadan we ulanyjy üçin amatly paýlamalary üpjün etmek üçin wagt geçdi. Iň soňky çykarylan jedeller - Mint 20 - deslapky goldawy taşlamak bilen, Mint durnukly, güýçli we ajaýyp Linux paýlanyşy bolup galýar.

Gysga goldawy işjeňleşdirmek üçin buýruklary işlediň:

$ sudo rm /etc/apt/preferences.d/nosnap.pref
$ sudo apt update
$ sudo apt install snapd

Ubuntu 20.04 LTS-e esaslanyp, Mint 20 3 iş stoly neşirinde - Darçyn, XFCE we MATE neşirlerinde bar. Mint 32 bitli wersiýalara goldawy taşlady we diňe 64-bitde elýeterlidir. Başlyk astynda, Linux Mint 20, AMD Navi 12, Intel Tiger Lake CPU we NVIDIA GPU üçin gowulaşan goldaw ýaly täze goşmaçalar bilen Linux ýadrosy 5.4-de münýär. Mundan başga-da, umumy UI ýalpyldawuk nyşanlar, täze mowzuklar, ýokary çözgütli fon suratlary we gaýtadan işlenen meseleler paneli bilen täzeleniş aldy.

Täze aýratynlyklar, LAN-da işleýän faýl paýlaşma programmasy we has ýiti we düşnükli suratlardan lezzet almak üçin HiDPI displeýleri üçin fraksiýa ulalmak aýratynlygy bolan Warpinator-y öz içine alýar. Şeýle hem, Firefox, LibreOffice, Audacious aýdym-saz pleýeri, Timeshift we Thunderbird ýaly gündelik ulanyş üçin beýleki programmalary alarsyňyz.

Çalt we durnukly Linux iş stolunyň gündelik iş stoluny ýerine ýetirmek, aýdym diňlemek, wideo görmek we hatda oýun oýnamak isleýän bolsaňyz, Mint paýlanyşdyr. Mint 20 uzak möhletli çykarylýar we 2025-nji ýyla çenli goldaw alar. Mint 20-i kompýuteriňize nädip gurmalydygy barada makala bar.

Linux Mint ISO suratyny göçürip alyň - https://linuxmint.com/download.php

5. Red Hat Enterprise Linux

RHEL diýip gysgaldylan Red Hat Enterprise Linux, kärhana ýa-da täjirçilik maksatly döredilen Linux distro. Microsoft ýaly beýleki eýeçilik ulgamlaryna açyk çeşme alternatiwalarynyň biri. Red Hat, adatça durnuklylygyny we umumy howpsuzlygyny ýokarlandyrýan yzygiderli howpsuzlyk ýamalaryny göz öňünde tutup, serwer gurşawy üçin iň esasy saýlawdyr.

Ony fiziki serwerlerde, VMware, HyperV ýaly wirtual gurşawda we bulutda aňsatlyk bilen gurup bilersiňiz. Red Hat, Kubernetesiň töwereginde gurlan gibrid bulut gurşawy bolan OpenShift PaaS (hyzmat hökmünde platforma) arkaly konteýnerizasiýa tehnologiýasynda ajaýyp iş etdi.

Redhat, RHCE (Red Hat Sertifikatly Inerener) ýaly hünärmen kurslar arkaly ulgam dolandyryjylaryny taýýarlaýar we sertifikat berýär.

Netijelilik, howpsuzlyk we durnuklylyk iň ileri tutulýan ýerlerde RHEL-i saýlamak üçin iň amatly distro. RHEL abuna ýazylýar we abuna ýazylmak her ýyl täzelenýär. Linux Developer Workstation, Linux dörediji toplumy we Wirtual Datacenters üçin Linux ýaly köp sanly abuna modelleri üçin ygtyýarnama satyn alyp bilersiňiz.

Däp bolşy ýaly, Red Hat we CentOS ýaly emele gelenler DNF-ni deslapky paket dolandyryjysy hökmünde ulanýarlar. RHEL 2 esasy ammar - AppStream ammary we BaseOS ulanyp paýlanýar.

“AppStream” ammary (Programma akymy) ulgamyňyza gurnamak isleýän ähli programma üpjünçiligiňizi üpjün edýär, BaseOS bolsa ulgamyň esasy işlemegi üçin programmalar berýär.

Mundan başga-da, Red Hat dörediji programmasyny hem edip bilersiňiz.

6. CentOS

CentOS Taslamasy, ygtybarly we ygtybarly açyk çeşme ekosistemasyny üpjün etmegi maksat edinýän jemgyýetçilik tarapyndan dolandyrylýan erkin operasiýa ulgamy. RHEL-e esaslanyp, CentOS göçürip almak we gurmak mugt bolany üçin Red Hat Enterprise Linux üçin ajaýyp alternatiwadyr. Ulanyjylara mugt howpsuzlykdan we aýratynlyk täzelenmelerinden peýdalanmaga mümkinçilik berýän RHEL-iň durnuklylygyny we ygtybarlylygyny üpjün edýär. CentOS 8, RHEL-iň artykmaçlyklaryny lezzet almak isleýän Linux höwesjeňleriniň arasynda halaýan.

Iň soňky wersiýa CentOS 8.2 bolup, CentOS 8-iň üçünji gezek gaýtalanmagydyr. Programma akymyna we BaseOS ammarlaryna we Python 3.8, GCC 9.1, Maven 3.6 we ş.m. ýaly iň täze programma üpjünçiligi bukjalaryna esaslanýar.

CentOS 8-i göçürip alyň - https://www.centos.org/centos-linux/.

7. Fedora

Fedora, täze gelenlere aňsatlyk bilen başlamaga mümkinçilik berýän ýönekeýligi we gutujykdan daşary programmalary sebäpli ep-esli wagt bäri ulanyjylara iň amatly distrolardan biri bolmak bilen meşhurlyk gazandy.

Iş stollary we noutbuklar, serwerler we hatda IoT ekosistemalary üçin döredilen güýçli we çeýe operasiýa ulgamy. Fedora, edil CentOS ýaly, Red Hat-a esaslanýar we Kärhana tapgyryna geçmezden ozal Red Hat üçin synag gurşawydyr. Şeýle bolansoň, adatça ösüş we okuw maksatlary üçin ulanylýar we işläp düzüjiler we okuwçylar üçin amatly bolýar.

Fedora birneme wagt bäri DNF paket dolandyryjysyny ulanýar (we henizem ony adaty paket dolandyryjysy hökmünde ulanýar) we RPM programma üpjünçiliginiň iň täze we iň gowularyny hödürleýär. Iň soňky Fedora Fedora 32.

Fedora Linux-y göçürip alyň - https://getfedora.org/.

8. Kali Linux

Hüjüm howpsuzlygy, Nmap, Metasploit Framework, Maltego we Aircrack-ng tarapyndan işlenip düzüldi we goldanyldy.

Kali Linux, kiberhowpsuzlyk hünärmenleri we giriş synagyna girmek isleýän talyplar üçin niýetlenendir. Aslynda, Kali, Kali Linux Certified Professional ýaly pudaklaýyn standart şahadatnamalary berýär.

Kali APT paket dolandyryjysyny ulanýar we iň soňky wersiýasy Kali 2020.2 we Kali 2020.2-ni nädip gurmalydygy barada gollanma.

Kali Linux-y göçürip alyň - https://www.kali.org/downloads/.

9. Arch Linux

Arch Linux, gurnalan we işleýän hyzmatlara köp üns berýän ösen ulanyjylar ýa-da Linux hünärmenleri üçin döredilen ýeňil we çeýe geek Linux distro. Ulanyjylara islege görä ulgamy sazlamak ýa-da düzmek erkinligi berýär. Gysgaça aýdylanda, “Arch” Linux bilen işlemegiň peýdasyny we netijelerini hakykatdanam bilýän ulanyjylar üçin niýetlenendir.

Arch, iň soňky wersiýa bilen yzygiderli täzelenip durulýandygyny we terminaldaky paketleri täzelemegiň zerurdygyny aňladýar. Pacman-y deslapky paket dolandyryjysy hökmünde ulanýar we programma üpjünçilik paketlerini gurmak üçin jemgyýet bolan AUR (Arch User Repository) -ny ulanýar we iň soňky wersiýasy 2020.09.01.

Arch Linux-y göçürip alyň - https://www.archlinux.org/download/.

10. OpenSUSE

SUSE Leap, iş stoly ulanyjylaryny, kärhanany ösdürmegi we synag maksatlary üçin niýetlenen nokat goýberişi. Bu, açyk çeşme döredijiler we ulgam dolandyryjylary üçin ajaýyp saýlawy edýär.

Beýleki bir tarapdan, iň täze programma üpjünçiligini we IDE-leri gaplaýan we gan akýan distroga iň ýakyn bolan SUSE Tumbleweed bar. TumbleWeed, ofis programmalary, GCC düzüjisi we ýadro ýaly häzirki zaman paketleriň bolmagy sebäpli islendik güýç ulanyjynyň ýa-da programma üpjünçiligini taýýarlaýjy tort.

OpenSUSE programma üpjünçiligini dolandyrmak üçin “Yast” paket dolandyryjysyna bil baglaýar we döredijiler we ulgam dolandyryjylary üçin maslahat berilýär.

OpenSUSE Linux-y göçürip alyň - https://www.opensuse.org/.

Elbetde, bu ýerdäki Linux paýlanyşynyň diňe sanlyja bölegi we doly sanaw däl. 600-den gowrak Linux distrosy we işjeň ösüşde 500 töweregi. Şeýle-de bolsa, giňden ulanylýan distrolaryň käbirine beýleki Linux tagamlaryny ylham berýän ünsi jemlemegiň zerurlygyny duýduk.