LFCA: Linux-da wagt we senäni dolandyrmagy öwreniň - 6-njy bölüm
Bu makala LFCA seriýasynyň 6-njy bölümi, bu bölümde, Linux ulgamynda wagt we sene sazlamalaryny dolandyrmak üçin umumy ulgam dolandyryş buýruklary bilen tanyşarsyňyz.
Islendik Linux ulgamynda wagt örän möhümdir. “Crontab”, “anakron”, ätiýaçlyk we dikeldiş hyzmatlary ýaly köp hyzmatlar, garaşylýan ýaly wezipeleri ýerine ýetirmek üçin takyk wagta baglydyr.
Linux-da 2 görnüşli sagat bar:
- Enjam sagady - Bu batareýa bilen işleýän sagat, CMOS sagady ýa-da RTC (Real Time Clock) hem diýilýär. Sagat operasiýa ulgamyndan garaşsyz işleýär we CMOS batareýasy bar bolan ýagdaýynda ulgam öçürilen ýagdaýynda hem işleýär.
- Ulgam sagady (Programma üpjünçiligi sagady) - Bu ýadro sagady hem diýilýär. Başlangyç wagtynda ulgam sagady apparat sagadyndan başlaýar we ol ýerden alýar.
Adatça, iki sagadyň arasynda kem-kemden biri-birinden daşlaşýan wagt tapawudy bar. Soňra bu ýere geleris we bu sagatlary nädip sinhronlap boljakdygyny görkezeris.
Häzirlikçe Linux ulgamynda wagt we senäni nädip barlap boljakdygyny göreris.
Linux ulgamynda wagty we senäni barlaň
Linux ulgamynda wagty we senäni barlamak üçin ulanylýan iki sany esasy kömekçi enjam bar. Birinjisi, sene buýrugy. Hiç hili argumentsiz, görkezilen maglumatlary birneme berýär
$ date Friday 26 March 2021 11:15:39 AM IST
Sene diňe dd-mm-yy wagt görnüşinde görmek üçin buýrugy ýerine ýetiriň:
$ date +"%d-%m-%y" 26-03-21
Diňe häzirki wagty görmek we başga hiç zat görmek isleseňiz, buýrugy ulanyň:
$ date "+%T" 11:17:11
“Timeedatectl” buýrugy Ubuntu 18.04, RHEL 8 & CentOS 8 ýaly häzirki zaman Linux ulgamlarynda ulanylýan täze kömekçi enjam. Bu köne SysVinit ulgamlarynda görnükli bolan sene buýrugynyň çalyşmagy. Linux ulgamynda wagty gözlemek we sazlamak üçin ulanylyp bilner.
Hiç hili opsiýa bolmazdan, timedatectl buýrugy ýerli wagt, UTC wagty, RTC wagty we birneme bellemek üçin wagt zolagy ýaly köp sanly maglumatlary çap edýär.
$ timedatectl
Linux ulgamynda wagt guşagyny nädip düzmeli
Linux ulgamynda wagt kesgitlenen wagt guşagyna baglydyr. Ulgamyňyzda düzülen wagt guşagyny barlamak üçin buýruk beriň:
$ timedatectl | grep Time
Aboveokardaky bölekdäki çykyşdan men Afrika/Naýrobi wagt guşagynda. Elýeterli wagt guşaklygyny görmek üçin buýrugy işlediň:
$ timedatectl list-timezones
Elýeterli wagt guşaklygynyň ähli sanawyny aýlamak üçin ENTER basyň.
Wagt guşaklygy görkezilişi ýaly/usr/share/zoneinfo/ýolda hem kesgitlenýär.
$ ls /usr/share/zoneinfo/
Wagt guşagyny düzmek üçin ulanyp boljak birnäçe ýol bar. “Timedatectl” buýrugyny ulanyp, görkezilen sintaksis ulanyp, wagt guşagyny, mysal üçin Amerika/Çikago belläp bilersiňiz.
$ timedatectl set-timezone 'America/Chicago'
Wagt guşagyny kesgitlemegiň başga ýoly,/usr/share/zoneinfo ýolundaky/etc/localtime çenli wagt zolagy faýlyndan simwoliki baglanyşyk döretmekdir. Mysal üçin, ýerli wagt zolagyny EST (Gündogar standart wagty) bellemek üçin buýruk beriň:
$ sudo ln -sf /usr/share/zoneinfo/EST /etc/localtime
Linux ulgamynda Sene we Wagty belläň
Diňe Linux ulgamynda HH: MM: SS (Sagat: Minute: Second) formatyny ulanyp wagt bellemek üçin aşakdaky sintaksisden peýdalanyň
$ timedatectl set-time 18:30:45
Sene diňe YY-MM-DD (: yl: Aý: Gün) görnüşinde bellemek üçin sintaksis ulanyň:
$ timedatectl set-time 20201020
Sene we wagty bellemek üçin işlediň:
$ timedatectl set-time '2020-10-20 18:30:45'
ÜNS BERI time: Wagt we senäni el bilen düzmek maslahat berilmeýär, sebäbi nädogry wagt we sene sazlamalaryny düzüp bilersiňiz. Aslynda, el bilen wagt we sene sazlamalarynyň öňüni almak üçin, awtomatiki wagt sinhronizasiýasy açylýar.
Wagt bellemegiň iň maslahat berilýän usuly, öň görkezilişi ýaly wagt guşagyny kesgitlemek ýa-da uzakdaky NTP serweri bilen awtomatiki wagt sinhronizasiýasyny açmakdyr.
NTP Serwerini ulanyp, Awtomatiki wagt sinhronizasiýasyny düzüň
NTP Network Time Protocol üçin gysga, bu ulgamyň wagt sagadyny onlaýn NTP serwerlerinde howuz bilen awtomatiki sinhronlamak üçin ulanylýan internet protokolydyr.
“Timedatectl” buýrugyny ulanyp, awtomatiki wagt sinhronlamasyny aşakdaky ýaly düzüp bilersiňiz:
$ timedatectl set-ntp true
Awtomatiki NTP wagt sinhronizasiýasyny öçürmek üçin ýerine ýetiriň:
$ timedatectl set-ntp false
Wagt görkezijisi we sene buýruklary, Linux-da wagtyňyzy barlamaga we sazlamaga kömek edip biljek amatly buýruk setir gurallarydyr.