LFCA: Torlaýyn esasy buýruklary öwreniň - 4-nji bölüm
Router bilen birikdirilen kompýuteriňizi ulananyňyzda islendik wagt toruň bir bölegi bolarsyňyz. Ofis gurşawynda bolsaňyz ýa-da diňe öýde işleýän bolsaňyz, kompýuteriňiz torda bolar.
Kompýuter tory, biri-biri bilen elektron görnüşde aragatnaşyk gurup bilýän 2 ýa-da has köp kompýuter topary hökmünde kesgitlenýär. Kompýuterler öz atlaryny, IP we mac salgylaryny ulanyp kesgitlenilýär.
Simpleönekeý öý ýa-da ofis tory LAN diýilýär, ýerli sebit tory üçin gysga. LAN öý, ofis ýa-da restoran ulgamy ýaly kiçijik meýdany öz içine alýar. Munuň tersine, WAN (Wide Area Network) uly geografiki sebiti öz içine alýar. WAN esasan dürli ýerlerde ofis binalary ýaly dürli saýtlary birikdirmek üçin ulanylýar.
Bu makala, umumy set buýruklarynyň 4-nji bölümi we baglanyşyk meselelerini çözmekde olaryň nähili peýdaly bolup biljekdigi.
1. host ady buýrugy
Host ady buýrugy Linux ulgamynyň baş adyny görkezýär. Bu, adatça gurnama wagtynda düzülýär ýa-da düzülýär. Baş sahypanyň adyny barlamak üçin buýrugy işlediň:
$ hostname tecmint
2. buýruk
Paket internet groper üçin gysga, ping buýrugy 2 ulgamyň ýa-da serweriň arasyndaky baglanyşygy barlamak üçin ulanylýar. Uzakdaky hosta ICMP echo haýyşyny iberýär we jogaba garaşýar. Öý eýesi ýokary bolsa, eho haýyşy uzakdaky hostdan çykýar we ulanyja öý eýesiniň bardygyny ýa-da elýeterlidigini habar berýän çeşmä iberilýär.
Ping buýrugy görkezilen sintaksisi alýar.
$ ping options IP address
Mysal üçin, ýerli sebit ulgamymda 192.168.2.103 IP bilen bir host ýerleşdirmek üçin buýrugy ýerine ýetirerin:
$ ping 192.168.2.103 PING 192.168.0.123 (192.168.0.123) 56(84) bytes of data. 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=1 ttl=64 time=0.043 ms 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=2 ttl=64 time=0.063 ms 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=3 ttl=64 time=0.063 ms 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=4 ttl=64 time=0.061 ms 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=5 ttl=64 time=0.062 ms
Ping buýrugy, klawiaturadaky Ctrl + C basyp, kesýänçäňiz, ICMP ping paketini ibermegi dowam etdirýär. Şeýle-de bolsa, -c opsiýasyny ulanyp iberilen paketleri çäklendirip bilersiňiz.
Aşakdaky mysalda 5 sany echo haýyş paketini iberýäris we bir gezek ýerine ýetirilenden soň ping buýrugy saklanýar.
$ ping 192.168.2.103 -c 5 PING 192.168.0.123 (192.168.0.123) 56(84) bytes of data. 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=1 ttl=64 time=0.044 ms 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=2 ttl=64 time=0.052 ms 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=3 ttl=64 time=0.066 ms 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=4 ttl=64 time=0.056 ms 64 bytes from 192.168.2.103: icmp_seq=5 ttl=64 time=0.066 ms --- 192.168.2.103 ping statistics --- 5 packets transmitted, 5 received, 0% packet loss, time 4088ms rtt min/avg/max/mdev = 0.044/0.056/0.066/0.008 ms
Mundan başga-da, öý eýesiniň ýa-da serweriň domen adyny ýazyp bilersiňiz. Mysal üçin, Google-y görkezilişi ýaly edip bilersiňiz.
$ ping google.com PING google.com (142.250.183.78) 56(84) bytes of data. 64 bytes from bom12s12-in-f14.1e100.net (142.250.183.78): icmp_seq=1 ttl=117 time=2.86 ms 64 bytes from bom12s12-in-f14.1e100.net (142.250.183.78): icmp_seq=2 ttl=117 time=3.35 ms 64 bytes from bom12s12-in-f14.1e100.net (142.250.183.78): icmp_seq=3 ttl=117 time=2.70 ms 64 bytes from bom12s12-in-f14.1e100.net (142.250.183.78): icmp_seq=4 ttl=117 time=3.12 ms ...
Şeýle hem, DNS-i basyp bilersiňiz. Mysal üçin, Google-yň salgysyny 8.8.8.8 edip bilersiňiz.
$ ping 8.8.8.8 -c 5 PING 8.8.8.8 (8.8.8.8) 56(84) bytes of data. 64 bytes from 8.8.8.8: icmp_seq=1 ttl=118 time=3.24 ms 64 bytes from 8.8.8.8: icmp_seq=2 ttl=118 time=3.32 ms 64 bytes from 8.8.8.8: icmp_seq=3 ttl=118 time=3.40 ms 64 bytes from 8.8.8.8: icmp_seq=4 ttl=118 time=3.30 ms 64 bytes from 8.8.8.8: icmp_seq=5 ttl=118 time=2.92 ms --- 8.8.8.8 ping statistics --- 5 packets transmitted, 5 received, 0% packet loss, time 4005ms rtt min/avg/max/mdev = 2.924/3.237/3.401/0.164 ms
Şowsuz ping synagy aşakdakylaryň birine görkezilýär:
- awtonom däl öý eýesi.
- Umumy ulgam näsazlygy.
- ICMP haýyşlaryny petikleýän gorag diwarynyň bolmagy.
3. yzarlamak buýrugy
Gözlegçi buýrugy, ICMP ping paketiniň enjamyňyzdan barjak ýeriňize ýa-da serwere alyp barýan ugruny görkezýär. Uzakdaky ýere barmazdan ozal paketiň basýan enjamlarynyň IP adreslerini görkezýär.
2-nji setirde çykyş aýlawda ýyldyz belgisini görkezýär * . Bu, paketiň taşlanandygyny we hiç hili jogap alynmandygyny görkezýär. Bu, ping paketiniň marşrutizator tarapyndan taşlandygyny görkezýär we munuň tor dyknyşygy ýaly dürli sebäplere görä bolup biljekdigini görkezýär.
“Traceroute” buýrugy, ping buýrugynyň şowsuz netijeleri berýän toruny näsazlyklary düzetmek üçin ulanyp boljak ajaýyp anyklaýyş buýrugydyr. Paketleriň taşlanýan enjamyny görkezýär.
$ traceroute google.com
4. mtr buýrugy
Mtr (meniň yzym) buýrugy ping we traceroute buýrugynyň işleýşini birleşdirýär. Her paketiň içinden geçýän öý eýesini we ähli tor halkalaryna jogap wagtyny öz içine alýan köp sanly statistika görkezýär.
$ mtr google.com
5. ifconfig buýrugy
Ifconfig buýrugy, her interfeýs bilen baglanyşykly IP adresleri, subnet maskasy we MTU ýaly beýleki statistika bilen birlikde kompýutere birikdirilen tor interfeýslerini görkezýär.
$ ifconfig
Inet parametri, tor interfeýsiniň IPv4 salgysyny görkezýär, inet6 bolsa IPv6 salgysyny görkezýär. Interfeýsiň görkezilişini görkezip, bir interfeýsiň jikme-jikliklerini görüp bilersiňiz:
$ ifconfig enp0s3
6. IP buýrugy
Interfeýs statistikasyny görmegiň başga bir usuly, görkezilişi ýaly ip adresi buýrugyny ulanmakdyr.
$ ip address
7. ip marşrut buýrugy
Ip marşruty buýrugy kompýuteriňiziň marşrut tablisasyny çap edýär.
$ ip route OR $ ip route show
8. Buýruk gazyň
Gazuw programmasy (Domain Information Groper üçin gysga) DNS at serwerlerini barlamak üçin buýruk setiridir. Argument hökmünde domen adyny alýar we ýer eýesi salgysy, ýazgy, MX (poçta alyş-çalyşlary) ýazgylary, at ýazyjylary we ş.m. ýaly maglumatlary görkezýär.
Gysgaça aýdylanda, gazmak buýrugy DNS gözleg programmasy bolup, esasan ulgam dolandyryjylary tarapyndan DNS näsazlyklaryny düzetmek üçin ulanylýar.
$ dig ubuntu.com
9. nslookup buýrugy
Nslookup kömekçi programmasy, domen atlaryny we ýazgylary almak maksady bilen DNS gözlemek üçin ulanylýan başga bir buýruk setiri guralydyr.
$ nslookup ubuntu.com
10. netstat buýrugy
Netstat buýrugy tor interfeýsiniň statistikasyny çap edýär. Ol marşrut tablisasyny, dürli hyzmatlaryň diňleýän portlaryny, TCP we UDP birikmelerini, PID we UID görkezip biler.
Kompýuteriňize birikdirilen tor interfeýslerini görkezmek üçin ýerine ýetiriň:
$ netstat -i Kernel Interface table Iface MTU RX-OK RX-ERR RX-DRP RX-OVR TX-OK TX-ERR TX-DRP TX-OVR Flg enp1s0 1500 0 0 0 0 0 0 0 0 BMU lo 65536 4583 0 0 0 4583 0 0 0 LRU wlp2s0 1500 179907 0 0 0 137273 0 0 0 BMRU
Marşrut tablisasyny barlamak üçin görkezilişi ýaly -r opsiýasyny ulanyň.
$ netstat -r Kernel IP routing table Destination Gateway Genmask Flags MSS Window irtt Iface default _gateway 0.0.0.0 UG 0 0 0 wlp2s0 link-local 0.0.0.0 255.255.0.0 U 0 0 0 wlp2s0 192.168.0.0 0.0.0.0 255.255.255.0 U 0 0 0 wlp2s0
Işjeň TCP birikmelerini barlamak üçin buýruga ýüz tutuň:
$ netstat -ant
11. ss buýrugy
Ss buýrugy, soket statistikasyny taşlamak üçin ulanylýan we netstat buýrugyna meňzeş ulgam ulgam ölçeglerini görkezýän tor guralydyr. Ss buýrugy netstatdan has çalt we TCP we tor statistikasy barada netstat-dan has köp maglumat görkezýär.
$ ss #list al connections $ ss -l #display listening sockets $ ss -t #display all TCP connection
Bu, esasanam öýüňizde ýa-da ofis gurşawyňyzdaky ownuk ulgam meselelerini çözmekde peýdaly boljak esasy ulgam buýruklaryna syn boldy. Toruňyzyň näsazlyklaryny düzetmek endiklerini ýitileşdirmek üçin wagtal-wagtal synanyşyň.