Linux-da ulanyjy hasaby maglumatyny we giriş maglumatlaryny tapmagyň 11 usuly


Bu makala, Linux ulgamynda ulanyjylar hakda maglumatlary tapmagyň on bir peýdaly usulyny görkezer. Bu ýerde ulanyjynyň hasaby jikme-jikliklerini almak, giriş maglumatlaryny we ulanyjylaryň ulgamda näme edýändiklerini görkezmek üçin buýruklary suratlandyrarys.

Linux-da ulanyjy goşmak isleseňiz, aşakdaky gollanmalarda düşündirilişi ýaly buýruk setiriniň üsti bilen usermody ulanyň:

  1. 15 useradd buýrugy boýunça peýdaly amaly mysallar
  2. 15 usermod buýrugy boýunça peýdaly amaly mysallar

Ulanyjynyň hasaby maglumatyny tapmak üçin buýruklara seredip başlarys, soňra giriş maglumatlaryny görmek üçin buýruklary düşündirmäge dowam ederis.

1. id buýrugy

id hakyky we täsirli ulanyjy we topar ID-lerini aşakdaky ýaly görkezmek üçin ýönekeý buýruk setiridir.

$ id tecmint 

uid=1000(tecmint) gid=1000(tecmint) groups=1000(tecmint),4(adm),24(cdrom),27(sudo),30(dip),46(plugdev),113(lpadmin),130(sambashare)

2. toparlar buýruk

toparlaryň buýrugy, ulanyjynyň şuňa meňzeş ähli toparlaryny görkezmek üçin ulanylýar.

$ groups tecmint

tecmint : tecmint adm cdrom sudo dip plugdev lpadmin sambashare

3. barmak buýrugy

barmak buýrugy Linux-da ulanyjy hakda maglumat gözlemek üçin ulanylýar. Köp Linux ulgamlarynda gurnalanok.

Ulgamyňyza gurnamak üçin bu buýrugy terminalda işlediň.

$ sudo apt install finger	#Debian/Ubuntu 
$ sudo yum install finger	#RHEL/CentOS
$ sudo dnf install finger	#Fedora 22+

Ulanyjynyň hakyky adyny görkezýär; öý katalogy; gabyk; giriş: ady, wagty; we aşakdaky ýaly has köp.

$ finger tecmint

Login: tecmint        			Name: TecMint
Directory: /home/tecmint            	Shell: /bin/bash
On since Fri Sep 22 10:39 (IST) on tty8 from :0
   2 hours 1 minute idle
No mail.
No Plan.

4. getent buýrugy

getent, belli bir ulgam maglumatlar bazasyndan Name Service Switch (NSS) kitaphanalaryndan ýazgylary almak üçin buýruk setiridir.

Ulanyjynyň hasabynyň jikme-jikliklerini almak üçin passwd maglumatlar bazasyny we ulanyjy adyny aşakdaky ýaly ulanyň.

$ getent passwd tecmint

tecmint:x:1000:1000:TecMint,,,:/home/tecmint:/bin/bash

5. grep buýrugy

grep buýrugy, Linus ulgamlarynyň hemmesi bolmasa, köpüsinde bar bolan güýçli nagyş gözleg guralydyr. Ulgam hasaplary faýlyndan belli bir ulanyjy hakda maglumat tapmak üçin ulanyp bilersiňiz:/etc/passwd aşakda görkezilişi ýaly.

$ grep -i tecmint /etc/passwd

tecmint:x:1000:1000:TecMint,,,:/home/tecmint:/bin/bash

6. lslogins buýrugy

lslogins buýrugy ulgamdaky belli ulanyjylar hakda maglumatlary görkezýär, -u baýdagy diňe ulanyjy hasaplaryny görkezýär.

$ lslogins -u

UID USER       PROC PWD-LOCK PWD-DENY LAST-LOGIN GECOS
   0 root        144                              root
1000 tecmint      70                     10:39:07 TecMint,,,
1001 aaronkilik    0                              
1002 john          0                              John Doo

7. ulanyjylar buýrugy

ulanyjylar buýrugy häzirki wagtda sistema giren ähli ulanyjylaryň ulanyjy atlaryny görkezýär.

$ users

tecmint
aaron

8. kim buýruk berýär

buýruk, ulgamda giren ulanyjylary, şol sanda birikdirýän terminallaryny görkezmek üçin ulanylýar.

$ who -u

tecmint  tty8         2017-09-22 10:39 02:09        2067 (:0)

9. w buýruk

w buýrugy ulgamda hasaba alnan ähli ulanyjylary we näme edýändiklerini görkezýär.

$ w

12:46:54 up  2:10,  1 user,  load average: 0.34, 0.44, 0.57
USER     TTY      FROM             [email    IDLE   JCPU   PCPU WHAT
tecmint  tty8     :0               10:39    2:10m  4:43   0.46s cinnamon-sessio

10. iň soňky ýa-da iň soňky buýruklar

soňky/lastb buýruklary ulgamda soňky giren ulanyjylaryň sanawyny görkezýär.

$ last 
OR
$ last -a   #show hostname on the last column
tecmint  tty8         Fri Sep 22 10:39    gone - no logout  :0
reboot   system boot  Fri Sep 22 10:36   still running      4.4.0-21-generic
tecmint  tty8         Thu Sep 21 10:44 - down   (06:56)     :0
reboot   system boot  Thu Sep 21 10:42 - 17:40  (06:58)     4.4.0-21-generic
tecmint  tty8         Wed Sep 20 10:19 - down   (06:50)     :0
reboot   system boot  Wed Sep 20 10:17 - 17:10  (06:52)     4.4.0-21-generic
tecmint  pts/14       Tue Sep 19 15:15 - 15:16  (00:00)     tmux(14160).%146
tecmint  pts/13       Tue Sep 19 15:15 - 15:16  (00:00)     tmux(14160).%145
...

Belli bir wagtda gatnaşan ähli ulanyjylary görkezmek üçin aşakdaky ýaly -p opsiýasyny ulanyň.

$ last -ap now

tecmint  tty8         Fri Sep 22 10:39    gone - no logout  :0
reboot   system boot  Fri Sep 22 10:36   still running      4.4.0-21-generic

wtmp begins Fri Sep  1 16:23:02 2017

11. iň soňky buýruk

lastlog buýrugy, ähli ulanyjylaryň ýa-da berlen ulanyjynyň soňky giriş maglumatlaryny aşakdaky ýaly tapmak üçin ulanylýar.

$ lastlog  
OR
$ lastlog -u tecmint 	#show lastlog records for specific user tecmint
Username         Port     From             Latest
root                                       **Never logged in**
kernoops                                   **Never logged in**
pulse                                      **Never logged in**
rtkit                                      **Never logged in**
saned                                      **Never logged in**
usbmux                                     **Never logged in**
mdm                                        **Never logged in**
tecmint          pts/1    127.0.0.1        Fri Jan  6 16:50:22 +0530 2017
..

Bu! Ulanyjy hasabynyň jikme-jikliklerini görmek üçin başga bir buýruk setirini ýa-da buýrugyny bilýän bolsaňyz, biziň bilen paýlaşyň.

Bu baglanyşykly makalany şeýle peýdaly görersiňiz:

  1. Linux-da ulanyjylary we toparlary nädip dolandyrmaly
  2. Linux-da Öý katalogy bilen ulanyjy hasaplaryny nädip pozmaly
  3. Linux-da deslapky ulanyjy gabygyny üýtgetmegiň 3 usuly
  4. Linux-da ulanyjy girişlerini nädip blokirlemeli ýa-da öçürmeli

Bu makalada ulanyjylar hakda maglumat tapmagyň we Linux ulgamynda giriş maglumatlarynyň dürli usullaryny düşündirdik. Islendik sorag berip bilersiňiz ýa-da aşakdaky seslenme formasy arkaly pikirleriňizi paýlaşyp bilersiňiz.