Täze doglan çagalar üçin peýdaly 10 Linux buýruk setiri - 2-nji bölüm

Linuxadyma düşýär, ilkinji gezek Linux ulanyp başlanymda we Windows-yň grafiki interfeýsine öwrenişenimde, Linux terminalyny hakykatdanam ýigrenýärdim. Şol wagt buýruklary ýatda saklamak we olaryň hersini dogry ulanmak kyn bolýardy. Wagtyň geçmegi bilen Linux terminalynyň gözelligine, çeýeligine we ulanylyşyna düşündim we dogrymy aýtsam bir gün ulanman geçmeýär. Bu gün Linux-a täze gelenler üçin Linux-a geçişini ýeňilleşdirmek ýa-da täze bir zat öwrenmäge kömek etmek üçin peýdaly hileleri we maslahatlary paýlaşmak isleýärin.

  1. Linux-da 5 gyzykly buýruk setiri we maslahatlar - 1-nji bölüm
  2. Linux faýl görnüşlerini dolandyrmak üçin 5 peýdaly buýruk - 3-nji bölüm

Bu makala, iň az mukdarda başarnykly pro ýaly Linux terminalyny nädip ulanmalydygyny size görkezmek isleýär. Size diňe Linux terminaly we bu buýruklary barlamak üçin boş wagt gerek.

1. Dogry buýrugy tapyň

Dogry buýrugy ýerine ýetirmek ulgamyňyz üçin möhüm bolup biler. Şeýle-de bolsa, Linux-da dürli buýruk setirleri gaty köp, olary ýatda saklamak kyn. Şonuň üçin zerur buýrugy nädip gözleýärsiňiz? Jogap apropos. Işlemeli zadyňyz:

# apropos <description>

Gözleýän buýrugyňyzyň hakyky beýany bilen “düşündirişi” nirede üýtgetmeli. Ine gowy mysal:

# apropos "list directory"

dir (1) - list directory contents
ls (1) - list directory contents
ntfsls (8) - list directory contents on an NTFS filesystem
vdir (1) - list directory contents

Çep tarapda buýruklary we sag tarapda olaryň beýanyny görüp bilersiňiz.

2. Öňki buýrugy ýerine ýetiriň

Köp gezek şol bir buýrugy gaýtalap ýerine ýetirmeli bolarsyňyz. Klawiaturadaky Up düwmesini birnäçe gezek basyp bilseňiz, onuň ýerine taryh buýrugyny ulanyp bilersiňiz. Bu buýruk terminaly açanyňyzdan bäri girizen ähli buýruklaryňyzy görkezer:

# history

    1  fdisk -l
    2  apt-get install gnome-paint
    3  hostname linux-console.net
    4  hostnamectl linux-console.net
    5  man hostnamectl 
    6  hostnamectl --set-hostname linux-console.net
    7  hostnamectl -set-hostname linux-console.net
    8  hostnamectl set-hostname linux-console.net
    9  mount -t "ntfs" -o
   10  fdisk -l
   11  mount -t ntfs-3g /dev/sda5 /mnt
   12  mount -t rw ntfs-3g /dev/sda5 /mnt
   13  mount -t -rw ntfs-3g /dev/sda5 /mnt
   14  mount -t ntfs-3g /dev/sda5 /mnt
   15  mount man
   16  man mount
   17  mount -t -o ntfs-3g /dev/sda5 /mnt
   18  mount -o ntfs-3g /dev/sda5 /mnt
   19  mount -ro ntfs-3g /dev/sda5 /mnt
   20  cd /mnt
   ...

Aboveokardaky çykyşdan görşüňiz ýaly, işleden ähli buýruklaryňyzyň sanawyny alarsyňyz. Her setirde buýrugy girizen hataryňyzy görkezýän san bar. Bu buýrugy ulanyp ýatlap bilersiňiz:

!#

Bu ýerde buýrugyň hakyky sany bilen üýtgedilmeli. Has gowy düşünmek üçin aşakdaky mysala serediň:

!501

Ekwiwalent:

# history

3. Nary gije serkerdäni ulanyň

Şeýle cd, cp, mv, rm ýaly buýruklary ulanmaga öwrenişmedik bolsaňyz, ýary gije buýrugyny ulanyp bilersiňiz. Syçanjygy hem ulanyp boljak wizual gabygy ulanmak aňsat:

F1 - F12 düwmeleriniň kömegi bilen dürli işleri aňsatlyk bilen ýerine ýetirip bilersiňiz. Diňe aşaky rowaýaty barlaň. Faýl ýa-da bukja saýlamak üçin Goý düwmesine basyň.

Gysgaça aýdylanda, ýary gije buýrugy “mc” diýilýär. Mc ulgamyňyza gurnamak üçin ýönekeý işlediň:

$ sudo apt-get install mc        [On Debian based systems]

# yum install mc                 [On Fedora based systems]

Ine, ýary gije serkerdäni ulanmagyň ýönekeý mysaly. Diňe ýazmak bilen mc açyň:

# mc

Indi penjireleriň arasynda çepe we saga geçmek üçin TAB düwmesini ulanyň. Mende “Programma üpjünçiligi” bukjasyna geçjek LibreOffice faýlym bar:

Faýly täze katalogda geçirmek üçin klawiaturadaky F6 düwmesini basyň. MC indi tassyklamagy soraýar:

Tassyklanylandan soň faýl täze barjak katalogyna geçiriler.

Dowamyny okamak: Linux-da ýary gije serkerde faýl dolandyryjysyny nädip ulanmaly

4. Belli bir wagtda kompýuteriň öçürilmegi

Käwagt iş wagtyňyz gutarandan birnäçe sagat soň kompýuteriňizi ýapmaly bolarsyňyz. Kompýuteriňizi belli bir wagtda ýapmak üçin sazlap bilersiňiz:

$ sudo shutdown 21:00

Bu, kompýuteriňize beren anyk wagtyňyzda ýapylmagyny görkezer. Şeýle hem belli bir minutdan soň ulgamy ýapmagy aýdyp bilersiňiz:

$ sudo shutdown +15

Şeýdip ulgam 15 minutdan ýapylar.

5. Belli ulanyjylar hakda maglumat görkeziň

Linux ulgam ulanyjylaryňyzy we olar hakda käbir esasy maglumatlary sanamak üçin ýönekeý buýruk ulanyp bilersiňiz. Plyönekeý ulanyň:

# lslogins

Bu size aşakdaky netijäni getirmeli:

UID USER PWD-LOCK PWD-DENY LAST-LOGIN GECOS
0 root 0 0 Apr29/11:35 root
1 bin 0 1 bin
2 daemon 0 1 daemon
3 adm 0 1 adm
4 lp 0 1 lp
5 sync 0 1 sync
6 shutdown 0 1 Jul19/10:04 shutdown
7 halt 0 1 halt
8 mail 0 1 mail
10 uucp 0 1 uucp
11 operator 0 1 operator
12 games 0 1 games
13 gopher 0 1 gopher
14 ftp 0 1 FTP User
23 squid 0 1
25 named 0 1 Named
27 mysql 0 1 MySQL Server
47 mailnull 0 1
48 apache 0 1 Apache
...

6. Faýllary gözläň

Faýl gözlemek käwagt pikir edişiňiz ýaly aňsat bolup bilmez. Faýl gözlemek üçin gowy mysal:

# find /home/user -type f

Bu buýruk/home/ulanyjyda ýerleşýän ähli faýllary gözlär. Tapmak buýrugy diýseň güýçli we gözlegiňizi has jikme-jik etmek üçin oňa has köp mümkinçilik berip bilersiňiz. Berlen ululykdan has uly faýl gözlemek isleseňiz, ulanyp bilersiňiz:

# find . -type f -size 10M

Aboveokardaky buýruk, 10 MB-dan uly faýllaryň hemmesini häzirki katalogdan gözlär. Linux ulgamyňyzyň kök katalogyndan buýrugy işletmäň, sebäbi bu enjamyňyzda ýokary I/O bolup biler.

Iň köp ulanylýan kombinasiýalardan biri, tapmak buýrugynyň netijeleri boýunça käbir hereketleri ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýän “exec” opsiýasydyr.

Mysal üçin, ähli faýllary katalogdan tapyp, rugsatlaryny üýtgetmek isleýändigimizi aýdalyň. Bu aňsatlyk bilen amala aşyrylyp bilner:

# find /home/user/files/ -type f -exec chmod 644 {} \;

Aboveokardaky buýruk görkezilen katalogdaky ähli faýllary yzygiderli gözlär we tapylan faýllarda chmod buýrugyny ýerine ýetirer. Geljekde bu buýrukda has köp ulanylyş tapjakdygyňyza ynanýaryn, häzirlikçe Linux-yň “tapmak” buýrugy we ulanylyşynyň 35 mysalyny okaň.

7. Bir buýruk bilen katalog agaçlaryny guruň

Mkdir buýrugyny ulanyp täze katalog döredip biljekdigiňizi bilýän bolsaňyz gerek. Şonuň üçin täze bukja döretmek isleseňiz, şuňa meňzeş bir zady işledersiňiz:

# mkdir new_folder

Thatöne şol bukjanyň içinde 5 kiçi bukja döretmek isleseňiz näme? Mkdir yzly-yzyna 5 gezek ylgamak gowy çözgüt däl. Munuň ýerine -p görnüşini ulanyp bilersiňiz:

# mkdir -p new_folder/{folder_1,folder_2,folder_3,folder_4,folder_5}

Netijede, täze_ bukjada ýerleşýän 5 bukjanyňyz bolmaly:

# ls new_folder/

folder_1 folder_2 folder_3 folder_4 folder_5

8. Faýly köp kataloglara göçüriň

Faýl göçürmek, adatça cp buýrugy bilen ýerine ýetirilýär. Faýly göçürmek, adatça, şuňa meňzeýär:

# cp /path-to-file/my_file.txt /path-to-new-directory/

Indi şol faýly birnäçe katalogda göçürmelidigiňizi göz öňüne getiriň:

# cp /home/user/my_file.txt /home/user/1
# cp /home/user/my_file.txt /home/user/2
# cp /home/user/my_file.txt /home/user/3

Bu birneme manysyz. Munuň ýerine meseläni ýönekeý bir setir buýrugy bilen çözüp bilersiňiz:

# echo /home/user/1/ /home/user/2/ /home/user/3/ | xargs -n 1  cp /home/user/my_file.txt

9. Uly faýllary pozmak

Käwagt faýllar gaty uly bolup biler. Dolandyryş ukybynyň pesligi sebäpli bir gündelik faýlyň 250 Gb-dan uly bolan ýagdaýlaryny gördüm. Faýly rm peýdasy bilen aýyrmak, öçürilmeli maglumatlaryň gaty köpdügi sebäpli beýle ýagdaýlarda ýeterlik bolmazlygy mümkin. Operasiýa “agyr” bolar we öňüni almaly. Munuň ýerine, hakykatdanam ýönekeý çözgüt bilen gidip bilersiňiz:

# > /path-to-file/huge_file.log

Elbetde, ýoluňyzy we faýl atlaryňyzy işiňiz bilen deňeşdirmek üçin takyk atlary bilen üýtgetmeli bolarsyňyz. Aboveokardaky buýruk faýla diňe boş çykyş ýazar. Has ýönekeý sözler bilen, ulgamyňyzda ýokary I/O döretmezden faýly boşadar.

10. Birnäçe Linux serwerinde birmeňzeş buýrugy işlediň

Recentlyakynda okyjylarymyzyň biri LinuxSay forumymyzda SSH ulanyp, birbada birnäçe Linux gutusyna bir buýrugy nädip ýerine ýetirip boljakdygyny sorady. Maşynlarynda IP adresleri şuňa meňzeýärdi:

10.0.0.1
10.0.0.2
10.0.0.3
10.0.0.4
10.0.0.5

Ine, bu meseläniň ýönekeý çözgüdi. Serwerleriň IP adreslerini ýokarda görkezilişi ýaly list.txt atly bir faýlda ýygnaň. Soň ylgap bilersiňiz:

# for in $i(cat list.txt); do ssh [email $i 'bash command'; done

Aboveokardaky mysalda, hasaba girjek hakyky ulanyjy bilen “ulanyjyny” we ýerine ýetirmek isleýän hakyky baş buýrugyňyz bilen “baş buýrugy” üýtgetmeli bolarsyňyz. Bu usul, enjamlaryňyza SSH açary bilen parolsyz tassyklamany ulananyňyzda has gowy işleýär, şonuň üçin ulanyjynyňyzyň parolyny gaýtalap girmegiňiz zerur bolmaz.

Linux gutularyňyzyň gurulmagyna baglylykda käbir goşmaça parametrleri SSH buýrugyna geçirmeli bolmagyňyzy unutmaň.

Netije

Aboveokardaky mysallar hakykatdanam ýönekeýdir we Linux-yň käbir gözelliklerini tapmaga kömek etdi we beýleki operasiýa ulgamlarynda has köp wagt alyp bilýän dürli amallary aňsatlyk bilen ýerine ýetirip bilersiňiz diýip umyt edýärin.